Diversiteit en inclusie in de schoonmaak; de praktijk

Postdoctoraal onderzoeker Dide van Eck werd tijdens haar studie Bestuurs- & Organisatiewetenschappen aan de Radboud Universiteit gegrepen door het onderwerp diversiteit en inclusie op de werkvloer. Voor haar promotieonderzoek werkte zij onder meer zeven maanden in de vliegtuigschoonmaak. Dide: ‘Veel onderzoeken naar diversiteit en inclusie gaan over theoretisch opgeleiden, maar waarom kijken we niet naar praktisch opgeleiden? In die groep is veel meer diversiteit.’

Een compleet onderzoek

Het promotieonderzoek van Dide start met het verkennen van de literatuur over het onderwerp inclusie. Dide: ‘Toen ik die resultaten vergeleek met de werkcontext zoals die van de schoonmaak, zag ik al direct een aantal mismatches. Zo ging het in de literatuur bijvoorbeeld helemaal niet over het belang van financiële en fysieke veiligheid voor een inclusieve werkplek. Vervolgens ben ik aan de slag gegaan op de werkvloer om zo te kijken hoe we die inclusieve werkomgeving kunnen creëren in de dienstensector.’

Verschillende werelden

Dide vertelt dat het werk in de vliegtuigschoonmaak een hele bijzondere ervaring was. ‘De ene dag zit je op de universiteit en de andere dag in de schoonmaak, twee compleet verschillende werelden. Bij de vliegtuigschoonmaak werkte ik samen met mensen voor wie werken veelal puur een manier van overleven was. Ze maakten zoveel mogelijk uren om maar rond te kunnen komen.’ Als witte jonge vrouw valt Dide op tussen haar collega’s met veelal een verschillende huidskleur en van verschillende afkomst. Dide: ‘Ze dachten vaak eerst dat ik Oost-Europees was en keken dan raar op als ik Nederlands begon te praten. Dat ik onderzoeker was zorgde bij sommige collega’s voor wantrouwen, maar aan de andere kant ook weer voor respect. Door zoveel mogelijk diensten te draaien kon ik in contact komen met een groep die tot nu toe weinig gehoord is in diversiteit en inclusie onderzoek.’

Vooroordelen

Dide vindt het heftig om geconfronteerd te worden met de vooroordelen en het wantrouwen tegenover schoonmakers. ‘Zo zat ik met mijn collega’s in de bus na werk en werd mij door de buschauffeur gevraagd wat ik als witte vrouw deed in de vliegtuigschoonmaak? Daar hoorde ik toch niet thuis?’ Een ander voorbeeld is nog heftiger. Dide sprak met een van de schoonmakers die destijds op Schiphol het toestel van MH-17 had schoongemaakt. Het neerstorten van het toestel had een grote impact op alle medewerkers op de luchthaven. Maar waar anderen opgevangen werden, werden zij direct verhoord als mogelijke terroristen.

Erkenning en waardering

Wat is de conclusie van het onderzoek van Dide? ‘Om die inclusieve werkomgeving te faciliteren is het belangrijk dat we de verschillen en de verschillende behoeften tussen mensen herkennen en accommoderen. Dus niet zorgen dat iedereen op dezelfde manier werkt, maar juist het werk zo te organiseren dat iedereen kan functioneren.’

Diversiteit en inclusie bij Breedweer

‘Wat ik interessant vind aan Breedweer is dat er nagedacht wordt over hoe het schoonmaakwerk anders georganiseerd moet worden om inclusiever te worden voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, in plaats van te focussen op het veranderen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Open hiring is een goed voorbeeld voor vele andere organisaties waar kansenongelijkheid bij het vinden van een baan orde van de dag is.’

Gedichten en wetenschap.

Naast dat Dide wetenschapper is, heeft ze nog een bijzonder talent: gedichten schrijven. En die gedichten gebruikt ze om data op een andere manier te analyseren en weer te geven. Dide: ‘Wetenschappelijk onderzoek is formeel en zakelijk. En als je dan tijdens je etnografisch onderzoek emotionele dingen meemaakt, is dat lastig om op een wetenschappelijk gestandaardiseerde manier te verwoorden. Met gedichten geef je je resultaten op een creatieve manier weer en zorg je dat niet alle emotie uit je onderzoek verloren gaat.”